○ اگر سل به مغز سرایت کند: تهوع و استفراغ، گیجی و از دست دادن هوشیاری
در ۱۵–۲۰٪ از موارد فعال، عفونت به خارج از اندام‌های تنفسی گسترش می‌یابد که باعث بروز انواع دیگر سل می‌شود.[۱۳] به سلی که خارج از اندام‌های تنفسی رخ می‌دهد، «سل خارج ریوی» گفته می‌شود.
سل به عنوان یکی از بیماری‌های التهابی گرانولومــاتوز دسته‌بندی می‌شود. ماکروفاژها، لنفوسیت‌ها تی، لنفوسیت‌ها بی و فیبروبلاست‌ها از جمله سلول‌هایی هستند که جمع می‌شوند تا گرانولوم‌ها را تشکیل دهند. لنفوسیت‌ها، ماکروفاژهای آلوده را احاطه می‌کنند. گرانولوم از انتشار میکوباکتری‌ها جلوگیری کرده و یک محیط محلی را برای تعامل سلول‌های سیستم ایمنی بدن فراهم می‌نماید.
کارشناسان معتقدند که یک سوم از جمعیت جهان مبتلا به «مایکوباکتریوم توبرکلوزیس» هستند[۴] و در هر ثانیه یک نفر به این تعداد افزوده می‌شود.[۴] در سال ۲۰۰۷، ۱۳٫۷ میلیون مورد مزمن در سطح جهان فعال بودند.[۵] در سال ۲۰۱۰، حدود ۸٫۸ میلیون مورد جدید به وجود آمده و ۱٫۵ میلیون مورد نیز به مرگ انجامید که عمدتاً در کشورهای در حال توسعه رخ داده است.[۶] تعداد مطلق موارد ابتلا به سل از سال ۲۰۰۶ رو به کاهش بوده‌است و موارد جدید از سال ۲۰۰۲ کاهش یافته‌است.[۶] سل به‌طور یکنواخت در سراسر جهان توزیع نشده است. تست توبرکولین حدود ۸۰٪ از جمعیت حاضر در بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی مثبت بوده است اما تنها تست ۵–۱۰٪ از جمعیت ایالات متحده مثبت بوده است.[۱] مردم کشورهای در حال توسعه به دلیل کمبود ایمنی، بیشتر در معرض خطر سل قرار دارند.
با‌این‌حال، توجه داشته‌باشید که غذاهای ذخیره‌شده بدون گلوتن ممکن است چربی و کالری بیش از حد داشته‌باشند.
فرد مبتلا به سل فعال، همه علائم بیماری را از خود نشان می‌دهد و می‌تواند عفونت را به افراد دیگر منتقل کند. سل فعال می‌تواند هفته‌ها یا سال‌ها بعد از سرایت عامل باکتریایی این بیماری خود را بروز دهد.
[۶۳] با این حال آنها تحت تأثیر «مایکوباکتریوم سوگای»، «مایکوباکتریوم مارینوم» و «مایکوباکتریوم کانزاسی» قرار می‌گیرند.[۶۴] آی‌جی‌آر‌ای‌ها زمانی که همراه با تست پوستی استفاده می‌شوند، می‌توانند حساسیت بیشتری داشته باشند اما وقتی آی‌جی‌آر‌ای‌ها به تنهایی استفاده می‌شوند، می‌توانند حساسیت کمتری نسبت به تست پوستی داشته باشند.[۶۵]
بیماری سل، معمولاً در افرادی که به بیماری‌های ضعف سیستم ایمنی مبتلا هستند، این نقاط بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
[۷] سل در اکثر نقاط کانادا، بریتانیا و آمریکا شایع نیست، بنابراین بی‌سی‌جی فقط برای افرادی که در معرض خطر بالا قرار دارند، استفاده می‌شود.[۶۷][۶۸][۶۹] یکی از دلایل عدم استفاده از واکسن این است که باعث می‌شود تست پوستی توبرکولین مثبت کاذب شود که این آزمون را برای غربالگری این بیماری بی‌فایده می‌نماید.[۶۹] واکسن‌های جدید در دست تهیه هستند.[۷] بهداشت عمومی[ویرایش]
مهم ترین عامل مستعد یا « ریسک فاکتور» ابتلا به این بیماری جنسیت است و این بیماری در زنان شش برابر مردان مشاهده شده است. عوامل هورمونی در زنان از عوامل مستعد کننده در آنها برای ابتلا به این بیماری یعنی لوپوس است.
[۱۴] سل خارج ریوی به‌طور معمول در افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند و کودکان رخ می‌دهد. سل خارج ریوی در بیش از ۵۰٪ از افرادی که اچ‌آی‌وی دارند، دیده می‌شود.[۱۴] مکان‌های عفونت قابل توجه خارج ریوی عبارتند از:
این مساله بیماری سل غیر فعال نیز مهم است که قبل از تلاش برای رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن، برای بیماری سلیاک آزمایش انجام‌دهید زیرا رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است نتایج آزمایش خون را تغییر‌دهد طوری که نتایج آزمایش به نظر طبیعی می‌رسد.
اگر فرد به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ناباروری و یا انتقال بیماری به فرزندش هم وجود دارد. هر چند احتمال اینکه این بیماری از پدر و مادر به فرزند منتقل شود ۴ تا ۱۵٪ است. اما به هر حال این احتمال وجود دارد و باید بررسی‌های لازم انجام شود.
برای اینکه از این بیماری پیشگیری شود و حمله‌ی سیستم ایمنی به پرزهای روده اتفاق نیفتد، از عامل تحریک‌کننده‌ی آن که گلوتن است باید خودداری شود.